Αγοραφοβία.

      

-Νιώθω πως κάτι άσχημο μου συμβαίνει, νιώθω πως δεν μπορώ να αναπνεύσω, νιώθω ζάλη, νιώθω πως δεν έχω τον έλεγχο. Φοβάμαι μήπως γίνω ρεζίλι. 

      Αγοραφοβία χαρακτηρίζουμε το έντονο άγχος για μέρη ή καταστάσεις στις οποίες η διαφυγή μπορεί να είναι δύσκολή ή δεν υπάρχει άμεση βοήθεια σε περιπτώσεις επείγουσας ανάγκης. Συνήθως, τα άτομα με αγοραφοβία νιώθουν ανασφαλείς σε οποιαδήποτε δημόσια μέρη και συγκεκριμένα σε μέρη όπου μαζεύεται κόσμος. Τα πιο συχνά μέρη που οι άνθρωποι μπορεί να εκδηλώσουν φόβο είναι οι ανελκυστήρες, τα αεροπλάνα, κατά την διάρκεια της οδήγησης, οι λεωφόροι αγορών, οι γέφυρες, τα μετρό, τα λεωφορεία και τα υπόλοιπα δημόσια μεταφορικά μέσα, όπως επίσης και σε χώρους όπου διεξάγονται αθλητικά γεγονότα. Εάν ο φόβοι εκδηλώνονται αρκετά συχνά, τότε το άτομο απομονώνεται και αποφεύγει να εμφανίζεται στα σημεία όπου αισθάνεται την απειλή. Στην ουσία αισθάνεται παγιδευμένο στο σπίτι του με αποτέλεσμα να νιώθει μοναδική ασφάλεια στον ίδιο του το χώρο.  Σε τέτοιες περιπτώσεις, ένας ειδικός θα μπορέσει να σας βοηθήσει να διαχειριστείτε την αγοραφοβία και τους φόβους σας. Είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι όταν το άτομο έρχεται σε επαφή με αυτές τις στρεσογόνες καταστάσεις, απαιτείται η παρουσία συνοδού.

Αιτιολογία της αγοραφοβίας:

     Η αιτιολογία δεν είναι πλήρως αποδεδειγμένη αλλά σύμφωνα με έρευνες, πιθανότατα η εμφάνιση αυτής της διαταραχής να οφείλεται σε συνδυασμό γενετικών, κοινωνικών και ψυχολογικών παραγόντων. Έρευνες αναφέρουν πως η εκδήλωση αυτής της διαταραχής μπορεί να οφείλεται σε μια εκ γενετή ιδιοσυγκρασία που κάνει το άτομο πιο ευαίσθητο σε καταστάσεις που σχετίζονται με το άγχος. Συνεπώς, η αγοραφοβία μπορεί να εμφανιστεί σε άτομα που είναι ψυχολογικά ευάλωτα και βιώνουν εμπειρίες έντονου άγχους. Για παράδειγμα, έρευνες επισημαίνουν ότι το 42% το ατόμων με αγοραφοβία, έχουν βιώσει τον αποχωρισμό ή τον φόβο του αποχωρισμού στην παιδική τους ηλικία από δικούς τους ανθρώπους όπως τους γονείς.

      Σύμφωνα με αυτά τα ευρήματα, η αγοραφοβία στους ενήλικες μπορεί να βασίζεται στον αποχωρισμό ή στον φόβο του αποχωρισμού της παιδικής ηλικίας. Στην προκειμένη περίπτωση, έχει παρατηρηθεί πως άτομα με αγοραφοβία αισθάνονται μεγαλύτερη ασφάλεια  όταν συνοδεύονται από κάποιον σε δημόσιους χώρους. Σύμφωνα με τις έρευνες, υπάρχουν κοινωνικοί παράγοντες οι οποίοι σχετίζονται με τις διαφορές μεταξύ των φύλων. Αυτή η διαταραχή τείνει να είναι πιο συχνή στις γυναίκες σε σχέση με τους άντρες. Αυτό συμβαίνει, διότι από την παιδική ηλικία καλλιεργείται από τα μέλη της οικογένειας μια εύθραυστη και ευάλωτη αίσθηση του εαυτού και έτσι οι γυναίκες από την παιδική τους ηλικία αισθάνονται ασφαλή στο εσωτερικού του σπιτιού. Η αγοραφοβία εκδηλώνεται συνήθως για πρώτη φορά ανάμεσα στην ηλικία των 18 και των 35 ετών.

Συμπτώματα της αγοραφοβίας:

      Όταν το άτομο εκτίθεται σε αυτές τις καταστάσεις συχνά νιώθει έντονη δυσφορία, ταχυκαρδία, άγχος, δυσκολία στην αναπνοή, κόπωση, υπερβολικό ιδρώτα, στομαχικούς πόνους, πόνο στο στήθος, ζαλάδα, τάση λιποθυμίας και έχει την αίσθηση πως δεν θα μπορέσει να διαχειριστεί την όλη κατάσταση που βιώνει. Να σημειωθεί πως δεν βιώνουν όλα τα άτομα με αγοραφοβία πανικό και πως δεν βιώνουν τα ίδια συμπτώματα.

Τα κύρια χαρακτηριστικά συμπτώματα της αγοραφοβίας:

Ø  το άτομο αισθάνεται φόβο να μείνει μόνο του,

Ø  αισθάνεται φόβο να βρίσκεται σε μέρη συνάθροισης, όπως εμπορικά κέντρα και μέρη με πάρα πολύ κόσμο,

Ø  αισθάνεται φόβο πως θα χάσει τον έλεγχο σε δημόσιο χώρο,

Ø  αισθάνεται φόβο όταν βρίσκεται σε μέρη όπου δεν υπάρχει εύκολη διαφυγή,

Ø  αδυναμία να βγει από το σπίτι του,

Ø  αίσθημα κόπωσης και αδυναμίας,

Ø  απομόνωση από το κοινωνικό περιβάλλον ή

Ø  υπερβολική εξάρτηση από άλλους,

Ø  έντονες κρίσεις πανικού,

Ø  έντονο άγχος.

Διαταραχή Πανικού χωρίς Αγοραφοβία:

      Σύμφωνα με τα κριτήρια του DSM-5 η διαταραχή πανικού χωρίς αγοραφοβία αποτελείται από επαναλαμβανόμενες και αναπάντεχες προσβολές πανικού. Επίσης, τουλάχιστον μια από τις προσβολές πανικού εμφανίζεται μέσα σε ένα μήνα (ή περισσότερο) από ένα (ή περισσότερα) από τα ακόλουθα: α) έντονη και επίμονη ανησυχία για πρόσθετες προσβολές, β) ανησυχία για τις συνέπειες της προσβολής, γ) και αλλαγή στη συμπεριφορά του ατόμου σχετικά με τις προσβολές. Το διαγνωστικό εγχειρίδιο DSM-5 αναφέρει επίσης πως η διαταραχή πανικού χωρίς αγοραφοβία αποτελείται και από την απουσία αγοραφοβίας.

Διαταραχή Πανικού με Αγοραφοβία:

     Σύμφωνα με το διαγνωστικό εγχειρίδιο DSM-5 η διαταραχή πανικού με αγοραφοβία αποτελείται από α) συνεχόμενες απρόσμενες προσβολές πανικού, β) τουλάχιστον μια από τις προσβολές πανικού εμφανίζεται μέσα σε ένα μήνα (ή περισσότερο) από ένα (ή περισσότερα) από τα ακόλουθα όπως για παράδειγμα, έντονη και επίμονη ανησυχία για πρόσθετες προσβολές, ανησυχία για τις συνέπειες της προσβολής ή τις συνέπειες της, αισθητή αλλαγή στην συμπεριφορά σχετική με τις πρόσθετες προσβολές και αισθητή η παρουσία της αγοραφοβίας.

Διάγνωση της αγοραφοβίας:

      Αρχικά, η αγοραφοβία μπορεί να κωδικοποιηθεί όπως για παράδειγμα σε Διαταραχή Πανικού με Αγοραφοβία ή Αγοραφοβία χωρίς ιστορικό Διαταραχής Πανικού. Η διάγνωση αυτή της διαταραχής μπορεί να γίνει από έναν ειδικό με βάση το DSM-5 και τα συμπτώματα που περιγράφει το άτομο. Υπάρχουν χρήσιμα ερωτηματολόγια τα οποία μπορούν να βοηθήσουν στην διάγνωση.

Θεραπεία της αγοραφοβίας:

Η πιο αποτελεσματική θεραπεία θεωρείται η γνωσιακή-συμπεριφοριστική θεραπεία. Ο ειδικός φροντίζει να μετεκπαιδεύσει το άτομο όσον αφορά τον τρόπο με τον οποίο σκέφτεται και αντιδρά σε διάφορες καταστάσεις. Υπάρχει και η φαρμακευτική θεραπεία η οποία θα κριθεί αναγκαία από τον θεραπευτή και μόνο (ο θεραπευτής συνήθως συνεργάζεται και με έναν ψυχίατρο ο οποίος αναλαμβάνει την χορήγηση των φαρμάκων). Εάν τα συμπτώματα είναι έντονα και διαρκούν για μεγάλο χρονικό διάστημα τότε μπορεί να υπάρξει ένας συνδυασμός αυτών των δυο θεραπειών.  

      Η αγοραφοβία μπορεί να αντιμετωπιστεί και μάλιστα αποτελεσματικά. Όλα όμως ξεκινάνε από την ίδια μας την θέληση. Πιστέψτε στον εαυτό σας και στις δυνατότητες σας. Μόνο έτσι θα μπορέσετε να βοηθήσετε τον εαυτό σας.